საქართველოს ხელისუფლებას შესაძლოა ჰქონდეს ჯაშუშური პროგრამა, რომელიც მოქალაქეებს უთვალთვალებს

2025-02-01 13:40:16, 83 ნახვა

ერთადერთი მნიშვნელოვანი შეკითხვაა აქვს თუ არა, საქართველოს ხელისუფლებას ისრაელური ჯაშუშური კომპანია Paragon Solutions-ის პროგრამა რომელსაც შეუძლია ნებსმიერი ადამიანის თვალთვალი სხვადასხვა მოწყობილობიდან.

არსებული ინფორმაციით, Paragon Solutions არის კომპანია, რომელიც სპეციალიზირდება ტექნოლოგიურ გადაწყვეტილებებში და მუშაობს კლიენტებზე, რომლებსაც სჭირდებათ ინოვაციური და ეფექტური სისტემები. მათი ძირითადი მიმართულებები მოიცავს:

სმარტ ტექნოლოგიები: კომპანიები ტექნოლოგიების გამოყენებას, როგორიცაა IoT (Internet of Things) და AI (Artificial Intelligence). საქმიანობის ოპტიმიზაცია: ისინი ახორციელებენ პროექტებს, რომლებმაც უნდა გააუმჯობესოს პროცესების ეფექტიანობა და დაგეგმვა. სერვისი და მხარდაჭერა: Paragon Solutions პასუხისმგებელია კლიენტებისათვის ტექნიკური მხარდაჭერისა და მომსახურების უზრუნველყოფაზე.

ამასთანავე თავად კომპანიის პოლიტიკის მთავარი არსია, რომ Paragon Solutions-ის საქმიანობა და მისი პოლიტიკა უნდა იყოს კოდის ეთიკური და სამართლებრივი რეგულაციების დაცვით. ჯაშუშური საქმიანობა, ისევე როგორც ნებისმიერი სახის მონაცემების უგულისყუროდ გამოყენება, შეიძლება გამოწვიოს სამართლებრივი და ეთიკური პრობლემები.

თუმცა რამდენიმე დღის წინ მრავალ ქვეყანაში დაფიქსირდა Paragon Solutions-ის უკანონო შეღწევა Meta-ს პლატფორმა WhatsApp-ის მომხმარებელთან.

- Meta Platforms-ის (META.O) ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, გახსნა ახალი ჩანართი პოპულარულ ჩატის სერვისზე WhatsApp, განაცხადა, რომ ისრაელის ჯაშუშური პროგრამების კომპანია Paragon Solutions მიზნად ისახავდა ათობით მომხმარებელს, მათ შორის ჟურნალისტებსა და სამოქალაქო საზოგადოების წევრებს თვალთვალს.

ოფიციალურმა წარმომადგენელმა პარასკევს განაცხადა, რომ WhatsApp-მა გაუგზავნა Paragon-ს წერილი სადაც კატეგორიულად მოითხოვა შეწყვიტოს მომხმარებლების თვალთვალი. WhatsApp-ის განცხადებაში ნათქვამია, რომ კომპანია „განაგრძობს ადამიანების პირადი კომუნიკაციის უნარების, ასევე პირადი მონაცემების დაცვას“.

WhatsApp-ის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა როიტერს განუცხადა, რომ მან აღმოაჩინა 90 მომხმარებლის პირადი ინფორმაციის გატაცების მცდელობა.

ოფიციალურმა პირმა უარი განაცხადა იმის თქმაზე, თუ კონკრეტულად ვინ იყო სამიზნე. მაგრამ მისი თქმით, სამიზნეები იყო ორ ათეულზე მეტ ქვეყანაში, მათ შორის რამდენიმე ევროპულ ქვეყანაშიც. მისი თქმით, WhatsApp-ის მომხმარებლებს ეგზავნებოდნენ მავნე ელ.წერილები, რომლებიც არ მოითხოვდა რაიმე მომხმარებლის ინტერაქციას მათი სამიზნეების გასატეხად, ეგრეთ წოდებული ნულოვანი დაწკაპუნების ჰაკი, რომელიც განიხილება განსაკუთრებით ფარულად.

საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს კიბერუსაფრთხოების ბიუროს ყოფილი დირექტორი და კიბერუსაფრთხოების სპეციალისტი, ანდრო გოცირიძე აცხადებს, რომ "ამგვარ ჯაშუშურ პროგრამას მობილურ ტელეფონში ან კომპიუტერში მოხვედრისას წვდომა აქვს მიმოწერაზე, ინფორმაციაზე, ხმოვან, ვიდეო და ფოტო ფაილებზე, ასევე, ახდენს გადაადგილების თრეკინგს და კამერისა და მიკროფონის გააქტიურებას".

„WhatsApp ანგარიშებზე დაფიქსირდა შეღწევა მაღალტექნოლოგიური ჯაშუშური პროგრამით, რომლის მწარმოებელია ისრაელის ტექნოლოგიური კომპანია Paragon Solutions. კომპრომეტირებული ანგარიშების რაოდენობა და გეოგრაფია უცნობია; სამიზნე ჯგუფი, არსებული მონაცემებით არასამთავრობო სექტორი და ჟურნალისტები არიან.

ასეთ პროგრამებს , როგორც წესი, მწარმოებლები სახელმწიფო სააგენტოებს მიაწვდიან ხოლმე, ტერორიზმთან და კრიმინალთან ბრძოლის მიზნით, თუმცა, ხშირია პროლიფერაციის შემთხვევები .

Paragon Solutions-ი, Intellexa და NSO Group-ისგან განსხვავებით, აქამდე არ ყოფილა მხილებული კომერციული ჯაშუშური პროგრამის უკონტროლოდ გავრცელებაში და ამ მხრივ საიმედო პარტნიორად ითვლებოდა სახელმწიფო უწყებებისთვის. მაგალითად, NSO Group-ი არის ცნობილი მაღალტექნოლოგიური ჯაშუშური პროგრამის Pegasus მწარმოებელი, რომელიც აღმოჩნდა ავტორიტარული რეჟიმების ხელში და გამოიყენებოდა ჟურნალისტების, პოლიტიკური ოპოზიციის და არასამთავრობო სექტორის წინააღმდეგ ფარული მიყურადებისათვის.

ამგვარი ჯაშუშური პროგრამას მობილურ ტელეფონში ან კომპიუტერში მოხვედრისას წვდომა აქვს მიმოწერაზე, ინფორმაციაზე, ხმოვან, ვიდეო და ფოტოფაილებზე, ასევე, ახდენს გადაადგილების თრეკინგს და კამერის და მიკროფონის გააქტიურებას. ისინი იმდენად მაღალტექნოლოგიურია, რომ რაიმე ზოგადი ნიშნებით ან ინდიკატორებით (გაცხელება, ხმის გაორება, შენელება etc.) მათი ტელეფონში აღმოჩენა შეუძლებელია, ამიტომაც, ზოგადი რეკომენდაცია იქნება, მოვერიდოთ მგრძნობიარე მიმოწერას და განსაკუთრებით, მგრძნობიარე ფაილების გაგზავნას WhatsApp-ის მეშვეობით.

განსაკუთრებული სიფრთხილით მოეკიდეთ უცნობი ან ნაცნობი ჩატებიდან pdf ფაილების ჩამოტვირთვას , რადგან ეს ვირუსი ჯგუფებში ამგვარი ფაილების დაგზავნით გავრცელდა. სამწუხაროდ, ეს კონკრეტული მალვეარი, ისევე, როგორც ადრე Pegasus-ი მობილურში ინსტალაციისთვის არ მოითხოვდა მომხმარებლის მხრიდან რაიმე მოქმედებას (ე.წ. zero-click malware). იმედია, კომპანია მალე გამოუშვებს შესაბამის განახლებებს.

საქართველოში WhatsApp გამოიყენება როგორც კერძო მიმოწერისთვის, ასევე ბიზნესისა და სამთავრობო ჩატებისთვისაც.“ - აცხადებს ანდრო გოცირიძე.

Citizen Lab-ის მკვლევარმა ჯონ სკოტ-რეილტონმა თქვა, რომ პარაგონის ჯაშუშური პროგრამის აღმოჩენა, რომელიც მიზნად ისახავს WhatsApp-ის მომხმარებლებს, „არის შეხსენება, რომ დაქირავებული ჯაშუშური პროგრამები აგრძელებენ გამრავლებას

ჯაშუშური პროგრამების გამყიდველები, როგორიცაა Paragon, ყიდიან მაღალი ხარისხის სათვალთვალო პროგრამულ უზრუნველყოფას სამთავრობო კლიენტებს და, როგორც წესი, აყენებენ თავიანთ სერვისებს, როგორც გადამწყვეტი მნიშვნელობა დანაშაულთან ბრძოლისა და ეროვნული უსაფრთხოების დასაცავად.

მაგრამ ასეთი ჯაშუშური იარაღები არაერთხელ იქნა ნაპოვნი ჟურნალისტების, აქტივისტების, ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების და აშშ-ს მინიმუმ 50 ოფიციალური პირის ტელეფონებზე, რაც იწვევს შეშფოთებას ტექნოლოგიის უკონტროლო გავრცელების შესახებ.

Paragon, რომელიც, გავრცელებული ინფორმაციით, ფლორიდაში დაფუძნებულმა საინვესტიციო ჯგუფმა AE Industrial Partners-მა შეიძინა გასულ თვეში, ცდილობდა საჯაროდ პოზიციონირებულიყო, როგორც ინდუსტრიის ერთ-ერთი ყველაზე პასუხისმგებელი მოთამაშე.

ნატალია კრაპივამ, ადვოკატირების ჯგუფის Access Now-ს უფროსმა ტექნიკურმა იურიდიულმა მრჩეველმა თქვა, რომ Paragon-ს აქვს საუკეთესო ჯაშუშური პროგრამის რეპუტაცია, - ასეთი სახის შეურაცხყოფა არის კომერციული ჯაშუშური ინდუსტრიის მახასიათებელი." - დასძენს კრაპივა.

ავტორი: ირაკლი მანაგაძე , ექსპრესნიუსის რეპორტიორი 2009 წლიდან